SFERMA Marquis
SFERMA (Societe Francaise d'Entretien et de Reparation de Materiel Aeronautique) op Bordeaux-Merignac was een bedrijf belast met het onderhoud van vliegtuigen. In 1958 werd een samenwerking met Beechcraft gesloten om een Beech 18 te moderniseren en daarbij uit te rusten met de nieuw ontwikkelde Turbomeca Bastan turboprop.
Echter het kwam hierbij niet verder dan drie testexemplaren. Een verbeterde 440 pk versie van de Turbomeca Astazou werd in 1959 uitgetest op een Max Holster MH.1512 Broussard (F-WGGC) en een Nord 1100 (FWJDQ). Omdat de experimenten veelbelovend leken, werden ze in 1960 voortgezet op een tweemotorige Beechcraft Travel Air. De twee 440 pk Turbomeca turboprops vervingen hierbij de twee 180 pk Lycoming 0-360 motoren. Daarbij werd een geheel nieuwe staart toegepast gebaseerd op het ontwerp van de Beech Baron.
F-BJSI SFERMA L-60 Marquis, c/n 2, toont goed de Turbomeca Astazou motoren. (Ab Gobets, Rodez, 1 augustus 1980)
Aangeduid als de SFERMA PD-146 Turbo Travel Air maakte het eerste prototype (F-WJHC) op 12 juli 1960 zijn eerste vlucht. Een jaar later, juli 1961, gevolgd door het tweede prototype (F-WJSI) en een derde prototype F-WJSJ welk gebouwd werd om de Astazou motoren uit te testen. In 1962/1963 werd een eerste productielijn opgezet voor vijf stuks. Vanaf het tweede prototype werd overgegaan om als basis het frame van de Beech Baron te gebruiken, waarbij vijf passagiers konden worden vervoerd en de naam Marquis werd ingevoerd. Van de eerste productielijn werden vier exemplaren verkocht in West-Duitsland.
Daarna werd een productielijn opgezet op St.Nazaire. Hierbij werd een sterkere versie van de Astazou motor toegepast, nu aangeduid als de SF.60A. Gehoopt werd op een grote productie, echter de Marquis werd echter geen succes als zakenvliegtuig om twee redenen: geen drukcabine en je moest over de vleugel klimmen om in de cabine te komen. Het toestel was echter wel snel en met de laatste versie werden enkele wereldsnelheidsrecords in een gesloten circuit behaald in de jaren 1964 en 1965. SFERMA werd in januari 1965 in geheel overgenomen door Sud-Aviation
In totaal werden er maar 18 exemplaren gebouwd, waarbij c/n 13 werd afgebouwd als c/n 26. Dit laatst toestel vertrok naar West-Duitsland als D-ILCA, de rest van de gebouwde exemplaren werd ingeschreven in Frankrijk. De grootste gebruiker werd Aero Impex met drie toestellen (F-BLLT, BLLV en BLLY). Eind zeventiger, begin tachtiger jaren werden de meeste toestellen uit dienst genomen. Begin jaren negentig vlogen nog drie toestellen (F-BLSI, BLLP en BLLR). Na het uit dienst nemen van de F-BLSI werden de overgebleven twee vliegende exemplaren F-BLLP en F-BLLR aangekocht door Association Antilope op Montpellier, waarbij de F-BLLP op 28 augustus 2000 werd ingeschreven als de F-AZLP en de F-BLLR gebruikt werd voor onderdelen. Association Antilope heeft inmiddels een grote verzameling van Frans gebouwde toestellen bijeen gebracht. De SF.60A F-AZLP staat al enige jaren niet meer als actief ingeschreven.
SFERMA Marquis op Rotterdam
De SFERMA Marquis bracht door de jaren heen een bezoek aan de luchthaven. In begin jaren zestig stond de zakenluchtvaart nog in de kinderschoenen. Op Zestienhoven kwamen niet meer dan 5 of 6 vluchten per week. In het midden zestiger jaren tot 1 of 2 per dag. Het eerste bezoek van een SFERMA Marquis stamt van 14 februari 1964 met het bezoek van de D-ILFE (c/n 5) van Travelair, drie maanden later in mei 1964 werd het toestel afgeschreven bij een crash landing op Stuttgart. Op 27 april dat jaar het bezoek van de HB-GBF (c/n 6, ex D-ILFO) van Fredair. Anderhalf jaar later op 9 december 1965 het eerste bezoek van een Frans exemplaar, de F-BLLU (c/n 15) van Escadrille Mercure.
Air Affaires met de SF.60A Marquis F-BLLR (c/n 12) was de volgende bezoeker op 22 april 1966. Eind 1968, op 28 december, bracht de D-ILCA van de Battenfeld Machinenfabriken, het toestel met c/n 26, een bezoek, kort daarop gevolgd door de F-BLLV (c/n 16) op 20 januari 1969. In de jaren daarna waren de SF.60A Marquis F-BLLR (c/n 12), F-BLLT (c/n 14) en F-BLLU (c/n 15) met enige regelmaat (1 a 2 keer per jaar) te zien op de luchthaven. De F-BLLR vloog daarbij jaren met Air Lorient opschriften. In dejaren tachtig werd het enkel bezoek van de SFERMA Marquis met een laatste komst van de F-BLLR, nu met Sinair/Chalair opschriften, op 29 oktober 1988.
F-BLLR SFERMA SF.60 Marquis Sinair/Chalair op Rotterdam (David Booster,Rotterdam, 29 oktober 1988)
bronnen: archief Airnieuws, Air Britain, French Post War Transport Aircraft
Wim Zwakhals, januari 2021