Fairways Rotterdam

Lijndienst

De eerste Nederlandse maatschappij die Zestienhoven als thuisbasis koos was Fairways Rotterdam, de maatschappij kende een korte voorgeschiedenis waarin nog enkele andere opschriften werden gevoerd en startte op 22 april 1963 met een lijndienst naar Southampton.

De twee Fairways Rotterdam Dakota´s PH-SCC en PH-SSM voor de grote hangaar op Zestienhoven.                          (Nico Terlouw, 1962)

Hier een afbeelding van de PH-SSM voorzien van zijn nieuwe kleuren. Voor aflevering werd op de DC-3 Dakota PH-SSM de opschriften Air Transport Rotterdam aangebracht.                                 

De opkomst van de eerste chartermaatschappijen in het eind van de jaren vijftig bleef niet onopgemerkt door de scheepvaartondernemingen. Zij grepen deze nieuwe industrietak dan ook aan om juist te investeren.

Zo werd ook op Rotterdam een nieuwe luchtvaartmaatschappij opgericht. De NV Scheepvaart en Steenkolen Maatschappij (SSM), gevestigd in Rotterdam richtte in 1960 een luchtvaartbedrijf als dochteronderneming op. Op 25 januari 1961 werden de benodigde papieren verkregen voor het uitvoeren van chartervluchten en in februari 1961 werd de eerste machine, de van British European Airways afkomstige Douglas C-47A Dakota G-AJIB (c/n 13181), overgenomen, die op 7 februari 1961 werd ingeschreven als PH-SSM. De voormalige BEA DC-3 werd in Engeland voorzien van een nieuw kleurenschema waarbij op de romp het opschrift Air Transport Rotterdam werd aangebracht. Onbekend is of de Dakota met deze opschriften werd afgeleverd, want op Rotterdam werd deze machine in februari 1961 in gebruik genomen met als maatschappijnaam Transaero Rotterdam. Onder deze naam werd het luchtbedrijf gestart echter na een maand werd de dochteronderneming ondergebracht in een nieuwe NV die de naam Rotterdamse Luchtvaart Expeditie kreeg en koos voor een andere naam en wel Fairways Rotterdam.

De DC-3 PH-SSM met Transaero Rotterdam opschriften.                                                          (Nico Terlouw, Zestienhoven, februari 1961)

Fairways startte met charters binnen Europa (Lyon), groenten (sla en komkommers) naar Southend en het uitvoeren van rondvluchten op Zestienhoven. In augustus 1961 werd een tweede DC-3 Dakota aangeschaft en wel de LN-IAS van Fred Olsen Lines (c/n 19458) die werd ingeschreven als de PH-SCC (de afkorting van de Engelse naam van de moedermaatschappij, de Shipping en Coal Company). Deze Dakota vloog enige tijd in de kleuren zoals zij bij Fred Olsen dienst had gedaan: wit/zilveren romp waarbij de opschriften Fairways Rotterdam werden aangebracht. Een jaar later werd het toestel voorzien van de complete Fairways Rotterdam kleuren. Beiden Dakota's waren voorzien van 32 stoelen en waren uitgerust met een vrachtdeur en vlogen charters binnen Europa, rond de Middellandse zee en west Afrika. Vanuit de scheepvaart achtergrond van de investeerders werden in de eerste jaren veel charters uitgevoerd als het vervoer van aflosbemanning tot het brengen van materiaal voor spoedreparaties voor schepen. Vrachtcharters werden uitgevoerd zoals het vervoer van postduiven naar Frankrijk en Engeland en transporten voor dierentuinen (oa Koningspinguins van Southampton naar een dierentuin in Duitsland). Naast Rotterdam werd er ook regelmatig gevlogen vanuit Antwerpen en Beek. In 1962 werden vanaf Beek een aantal vluchten uitgevoerd naar Aix en Provence in opdracht van Martin's Air Charter. Naar Engeland werden veel groenten en andere verse poducten vervoerd. In 1962 werden maar liefst 89 vluchten uitgevoerd tussen Rotterdam en Southend.

Fairways time-table in de Fairways kleuren blauw/rood. Tarief enkele reis fl 97,- en fl 185,- voor een retour            (collectie Bram Risseeuw)

In april 1963 startte Fairways Rotterdam met een lijndienst van Zestienhoven naar Southampton, deze dienst werd tweemaal per week gevlogen en werd officieel gestart op maandag 22 april 1963 met de Dakota PH-SSM die met 32 genodigden op Southampton aankwam. Gevlogen werd onder vliegnummer RM102/RM103 van Zestienhoven naar Southampton op woensdag en donderdagmiddag waarbij de DC-3 Dakota om 16.00 uur vanaf Rotterdam vertrok en om 18.00 uur op Southampton aankwam en daar de nacht bleef staan om de volgende dag om 10.00 uur weer richting Zestienhoven te vertrekken om 12.00 uur op Rotterdam aan te komen. Deze dienst werd uitgevoerd onder de naam Seaport Air Services en sloot aan op de vertrek- en aankomsttijden van de Oceanliners van de Holland Amerika Lijn die vanaf Southampton naar New York vertrokken.

Als beiden Dakota's door ander charterwerk bezet waren werd extra capaciteit voor het uitvoeren van de lijndienst ingehuurd. Zo werd in mei 1963 gebruik gemaakt van de DC-3 Dakota LN-RTA van Widerøes Flyvesalskap die de dienst op 9/10 mei, 16/17 mei en 21/22 mei uitvoerde en werd in 1963 gebruik gemaakt van de Dakota PH-MAA van Martin's Air Charter. Op 4 juli 1963 werd zelfs de Dakota PH-ERZ van Schreiner ingezet. Deze Dakota was voorzien van een luxe interieur met 10 stoelen.

In oktober 1963 werden de tijden gewijzigd en werd nu gevlogen op maandag, aankomst tijd 11.00 uur op Southampton en na een uur weer vertrok en op vrijdag waarbij de machine om 15.40 uur op Southampton aankwam en een uur later weer koers gezet werd naar Rotterdam.    

PH-SCC DC-3 nog in de kleuren van zijn vorige eigenaar met Fairways Rotterdam opschriften        (archief Wim Zwakhals, Rotterdam, 1961)

In oktober 1963 besloten de Holland-Amerika Lijn, de Koninklijke Rotterdamse Lloyd, de Scheepvaartmaatschappij Nederland en de Scheepvaart en Steenkolen Maatschappij een belang te nemen van 12% in Martin's Air Charter. De Scheepvaart en Steenkolenmaatschappij bracht daarbij zijn beide Dakota's in de onderneming met gevolg dat beiden toestellen van Fairways Rotterdam op 1 januari 1964 werden overgedragen aan Martin's Air Charter.

Ook de lijndienst van Zestienhoven naar Southampton behoorde bij deze overdracht, echter er werd besloten deze dienst voorlopig onder de naam Fairways te blijven uitvoeren. Naast de beiden DC-3 Dakota's in Fairways Rotterdam kleuren werd nu ook de DH-104 Dove op de dienst ingezet, de PH-MAD werd daarbij op 17 januari 1964 voor het eerst ingezet en vloog daarbij met Fairways Rotterdam opschriften op de romp. Naast de PH-MAD werd ook gevlogen met de PH-VLC en werden steeds meer Martin's Air Charter Dakota's ingezet zoals de PH-MAB. Vanaf april 1964 werd de dienst zelfs verdubbeld ven twee naar vier vluchten met de uitbreiding met de vlucht RM202/203. Gevlogen werd met de DH-104 Dove's PH-MAD en PH-VLC en bij voldoende aanbod van passagiers werd een Dakota ingezet. Zo werd in mei 1964 gevlogen met de Dakota's PH-MAA en PH-MAB en werden van Schreiner gehuurd de PH-ERZ en eenmalig op 2 mei 1964 de PH-DAC.

PH-MAD DH-104 Dove Martin's Air Charter voorzien van Fairways Rotterdam opschriften.                            (Nico Terlouw, Schiphol, 1964)

In juli 1964 werd de DH-104 Dove PH-MAD voorzien van het nieuwe Martin's Air Charter kleurenschema, waarmee de Fairways Rotterdam opschriften op het toestel werden verwijderd. Door de overgang van Fairways in Martinair werd de thuisbasis verplaatst naar Schiphol waardoor de Dakota's steeds van Schiphol naar Zestienhoven moesten worden geferried voor het uitvoeren van de lijndienst. In augustus 1964 werd bekend gemaakt dat de dienst gestopt zou worden en op 15 augustus 1964 voerde de DH-104 Dove PH-MAD de laatste dienst RM202/203 uit. Met de stoppen van de dienst verdween ook de naam van Fairways Rotterdam. Beiden DC-3 Dakota's PH-SSM en PH-SCC werden nog diezelfde maand voorzien van het nieuwe kleurenschema van Martin's Air Charter. Officieel bleven beiden toestellen nog tot op 3 januari 1965 eigendom van de Rotterdamse Luchtvaart Expeditie en werden pas op die datum overgeschreven op naam van Martin's Luchtvervoer Mij.     

Fairways Rotterdam vlootlijst:

PH-SCC DC-3 Dakota Fairways Rotterdam.                                                                                  (archief Wim Zwakhals, Zestienhoven, 1963)

Bronnen Propliner, archief Airnieuws

Wim Zwakhals. september 2006