SIAI-Marchetti FN.333 Riviera

Vliegboten hebben niet veel een bezoek gebracht aan Zestienhoven, en als er een langs komt valt deze direct op. Zeker als het een ontwerp is van Fratelli Nardi. 

OO-HAR  Siai-Marchetti FN.333 Riviera, c/n 102                                                                                    (Nico Terlouw, Gosselies, 1969)

Fratelli Nardi's ontwerp van de Nardi FN.333 Riviera uit het begin van de jaren vijftig was geinspireerd op het ontwerp van de Sea Bee uit de jaren veertig. Het grootste verschil tussen beide ontwerpen bestaat uit de keuze van Nardi voor een twin-boom staart in plaats van de meer conventionele vaste staart zoals toegepast bij de Sea Bee. Ook werd gekozen voor een landingsgestel voorzien van een neuswiel waardoor het zicht van de piloot tijdens het taxien op land veel beter was dan bij de van een staartwiel uitgeruste Sea Bee.

De FN.333 Riviera werd ontwikkeld door de Nardi Company op het vliegveld Forlanini bij Milaan. Het eerste prototype kreeg de registratie I-KISS en maakte op 4 december 1952 zijn eerste vlucht. Het toestel werd daarbij ontwikkeld als een drie-zitter voorzien van 145 pk Continental luchtgekoelde motor met een driebladige duwprop. Het tweede prototype werd voorzien van een sterkere 240 pk Continental 0-470-H motor en werd voorzien van meer zitplaatsen. Het ontbrak echter de firma Nardi aan de benodigde financiering voor het project zodat het tweede prototype met de registratie I-EUST pas op 14 oktober 1956 zijn eerste vlucht maakte. Nardi startte daarop de seriebouw met een eerste exemplaar, I-RAIA c/n 001, welke op 4 december 1958 voor het eerste het luchtruim koos.

Door het gebrek aan de benodige financiering werden de productierechten in maart 1959 verkocht aan SIAI-Marchetti. Bij de fabriek gevestigd op Sesto Calende werd gestart met de bouw van tien toestellen (c/n 002 t/n 011). De SIAI-Marchetti versie werd voorzien van een verbeterde versie van de Continental motor en wel een 250 pk sterke Continental IO-470-P zes cilinder.

Amerika werd gezien als de grote afzetmarkt en de eerste twee productie exemplaren (N73900 c/n 002 en N73901 c/n 003) werden direct na het gereed komen op de productielijn, in Genua, aan boord gehesen van het stoomschip "Jamer Lykes" die de beide toestellen naar Newark New York bracht en daar op 17 juli 1962 aankwam. In de Verenigde Staten werd de FN.333 Riviera verkocht door de Lane-Siai Company in Dellas, Texas en ServAir Inc. In Detroit. Naast de eerste serie van 10 stuks werd in 1963 gestart met een tweede serie van 11 stuks  (c/n 101 t/m 111) waardoor de productie op 21 stuks uit kwam. Een nieuwe versie alleen geschikt voor het gebruik op het water, aangeduid als de FN.333W werd overwogen, maar nooit in productie genomen.

Het grootste deel van de gebouwde exemplaren vertrok naar afnemers in de Verenigde Staten. Deze toestellen werden daarbij in onderdelen romp en staart in kratten per schip naar de VS vervoerd, waarbij de toestellen bij Southwest Airmotive op Newark in elkaar werden gezet.  Een enkel toestel vertrok naar Australie, de VH-SAV c/n 101.

VH- SAV  Siai-Marchetti FN.333 Riviera, met c/n 101 eerste exemplaar van de tweede serie                (archief Wim Zwakhals, Jundakot, 1967)

In Europa werd de FN.33 Riviera heel beperkt verkocht. Ocean Products AS in Bergen, Noorwegen bestelde als eerste afnemer een FN.333 Riviera (c/n 005 ex I-SIAE) waarvoor de registratie LN-HHD werd gereserveerd. Het toestel werd onder zijn Italiaanse registratie in juni 1965 in Bergen afgeleverd, maar raakte binnen een maand, op 5 juli, beschadigd bij het afmeren in Bergen waarbij het toestel naar de havenbodem zonk. Op 21 juli werd het toestel door een Agusta-Bell 204B  uit het water getilt, echter bij deze lift ging het mis waarbij de helikopter piloot zijn lading moest los laten. Meer geluk hadden de twee toestellen welke in Zweden werden afgeleverd als de SE-CWN (c/n 008) op 12 mei 1965 aan AB Flyg op Bromma en de SE-EEN (c/n 011) op 25 mei 1965 afgeleverd aan Travelair en het tweede exemplaar voor Noorwegen , de LN-NPA c/n 0103, welke in september 1965 werd ingeschreven op naam van Bjorumfly te Oslo.

In Belgie werden een drietal SIAI-Marchetti Rivieras ingeschreven op naam van Andre Delhamende, dit was de SIAI importeur gevestigd op Gosselies. Ingeschreven werden de OO-HAR (c/n 0102 ex I-RAIW) op 27 april 1967 en OO-HEB (c/n 010 ex I-RAIV) op 8 juli 1968 en OO-HPA (c/n 0103 ex LN-NPA) op 9 juli 1969. De OO-HEB werd daarbij al snel afgeschreven bij een ongeval op 25 juli 1968 nabij Heppignies. De beide andere toestellen vonden hun weg in Europa als F-BTAM (ex OO-HAR) en OH-SRA (ex OO-HPA).

LN-NPA  Siai-Marchetti FN.333 Riviera c/n 102 kort voordat het toestel geregisteerd werd als OO-HPA     (Nico Terlouw, Gosselies, 1969)

Technische gegevens Siai-Marchetti FN.333 Riviera

FN.333 Riviera op Rotterdam

Tweemaal werd door een FN.333 Riviera een bezoek aan Rotterdam gebracht. Voor het eerst op donderdag 20 maart 1969, waarbij de SE-CWN bleef overnachten en op 21 maart weer vertrok. Gevolgd door een tweede bezoek, een jaar later, op 12 september 1970. Daar het betreffende toestel in die tijd eveneens op Eelde te zien was ( 3 april 1969), lijkt het erop dat de vlieger Eelde en/of Rotterdam gebruikte als overnachting/ fuel stop op weg naar Engeland.In 1973 werd de SE-CWN in Noorwegen verkocht als LN-BEG.

SE-CWN  Siai-Marchetti FN.333 Riviera c/n 008 op Rotterdam                                                   (Wim Zwakhals, Rotterdam, 12 september 1970)

Wim Zwakhals, november 2011