TAE
Trabajos Aereos y Enlaces (TAE) werd in 1957 opgericht door de rederij Aznar in Bilbao met het idee luchttaxidiensten te starten. Daarnaast wilde men verschillende Spaanse steden verbinden met o.a drie Percival P.66 Prentices. Deze plannen gingen niet door en de luchtvaartactiviteiten werden in de ijskast gezet.
EC-BEN Lockheed L-1049G Super Constellation in volledige TAE kleuren op Parijs-Orly in september 1966 (archief Wim Zwakhals)
Negen jaar later kregen deze plannen weer vormen. Door het faillisement van de Spaanse luchtvaartmaatschappij TASSA en de steeds stijgende vraag van vakantiegangers die de zon op wilden zoeken, besloot de rederij Aznar, met behulp van financiers, alsnog de luchtvaartactiviteiten te starten. Het hoofdkantoor van de nieuwe maatshappij TAE werd gevestigd in Madrid en met Air France werden in september 1966 onderhandelingen gevoerd over de aankoop van de Lockheed L-1049G Super Constellation F-BGNJ (c/n 4519) en hoewel het toestel van volledige kleuren en registratie EC-BEN werd voorzien, ging de aankoop niet door. In plaats daarvan werden een tweetal Douglas DC-7C's aangekocht. Het eerste toestel werd als EC-BEN ingeschreven op 26 april 1967. Het was een DC-7C (c/n 45127) welke als N2281 het laatst had gevlogen bij Saturn Airways en nu via International Aerodyne werd aangekocht en voorzien werd van de naam "Santurce" in dienst werd genomen. Het tweede toestel was de DC-7C c/n 45541, de voormalige PH-MAK van Martinair. Dit toestel werd op 1 maart 1967 verkocht aan Liberty Air en overgevlogen naar Miami en werd op 23 juni 1967 ingeschreven als de EC-BEO "Guecho". Vanaf Palma werden vakantie vluchten gestart naar verschillende Engelse velden (London-Gatwick, Bristol), West-Duitsland (Dussldorf), Frankrijk (Parijs-Le Bourget) en Zwitserland (Bazel).
EC-BEO Lockheed L-1049G Super Constellation TAE in de landing op Rotterdam (Nico Terlouw, Rotterdam, augustus 1968)
Voor het zomerseizoen van 1968 werd een derde DC-7C gehuurd van International Aerodyne. Dit was de DC-7CF N297 (c/n 45467) welke het laatst had gevlogen bij Standard Airways. Als EC-BOZ werd het toestel in TAE kleuren op 12 juli 1968 afgeleverd.
Als vlootvernieuwing werd gekozen voor de BAC 1-11 en in 1968 werden twee BAC 1-11 srs 402AP besteld, waarbij als eerste c/n 161 op 15 maart 1969 als EC-BQF "Nervion"werd afgeleverd. In 1969 de nodige tegenslag voor TAE. De DC-7C EC-BEN op weg van Dublin naar Palma kreeg boven Engeland brand in motor 2 en moest op 23 juni 1969 een noodlanding maken op Bristol-Lulsgate. De passagiers werden met een ander toestel naar hun bestemming overgebracht maar de DC-7C EC-BEN zou daarna 10 maanden op Bristol aan de grond staan. Zes dagen later werd de DC-7C EC-BEO beschadigd door brand op Las Palmas en werd daarbij afgeschreven. Met slechts een DC-7C en de BAC 1-11 moest het zomerprogramma worden uitgevoerd waarbij aanvullende capaciteit moest worden ingehuurd.
De DC-7CF EC-BOZ was voorzien van een vrachtdeur en na het zomerseizoen van 1969 werd deze DC-7CF ingezet op vrachtvluchten naar en binnen Afrika. Het waren nachtvluchten naar de roerige gebieden binnen Afrika. Het leverde geld op en zo werd in mei 1970 de motor vervangen van de DC-7C EC-BEN welke al die tijd op Bristol had gestaan. Het toestel werd overgevlogen naar Bilbao, later naar Madrid waar het toestel te koop werd gezet. Na jaren op Madrid te hebben gestaan werd het toestel in 1980 verkocht en overgebracht naar Valencia om als discotheek te gaan dienen.
De "illegale" vrachtvluchten van de DC-7CF EC-BOZ naar en binnen Afrika brachten het bedrijf in problemen. De eigenaren kregen te horen dat bij de uitvoering van verdere vluchten het toestel aan de grond zou worden gezet. De rederij Aznar was niet op de hoogte van deze vluchten en met oplopende concurrentie op de chartermarkt en een oplopende olieprijs, werd besloten alle activiteiten te staken. De BAC 1-11 EC-BQF werd op 16 februari 1970 terug gevlogen naar de fabriek en in opslag gezet op Weybridge. De DC-7CF keerde terug naar International Aerodyne en werd pas in september 1970 ingeschreven als de N2977.
EC-CCN Douglas DC-8-53 TAE (archief Wim Zwakhals, Parijs-Le Bourget, juni 1973)
Begin jaren zeventig verwierf de rederij Aznar alle aandelen van het bedrijf en werd opnieuw de enige eigenaar en aandeelhouder van TAE. Na een herstructurering en herfinanciering werd het hoofdkantoor gevestigd op Palma de Mallorca en werden twee DC-8-53's gehuurd van het Franse UTA (Union de Transportes Aeriens). Dit waren de EC-CCN ex F-BIUY afgeleverd op 23 maart 1973 en de EC-CDC ex F-BJLA op 1 juni 1973. Op 1 april 1973 werden de activiteiten gestart met vooral contracten voor Duitse touroperators. Al snel bestreek TAE andere markten en vloog naar Scandinavie, Groot-Brittannie, Zwitserland, Frankrijk en Nederland. In 1975 ging Air Spain failliet en om een deel van het werkpakket over te kunnen nemen werd een derde DC-8-55 van UTA gehuurd, de EC-CMT ex F-BJLB, welke op 17 juli 1975 werd afgeleverd en gehuurd werd tot 1 november van dat jaar. Daarnaast werd dat jaar de eerste van drie Se-210 Caravelles in gebruik genomen, gehuurd van Sterling Airways, de EC-CMS ex OY-STD (afgeleverd 3 maart 1975). De tweede Se-210 Caravelle EC-CUM ex OY-STF volgde op 13 maart 1976. Dat jaar werd een derde DC-8 gehuurd van Capitol International de N900CL een DC-8- 33 welke als EC-CUS op 18 april werd ingeschreven en gehuurd werd tot 3 februari 1977. In 1979 werd de vloot nog uitgebreid met de huur van een derde Se-210 Caravelle van Sterling, de EC-DFP ex OY-STF in maart 1979 en in november de inhuur van een DC-8-55 van United Air Leasing, de N721UA, welke werd ingeschreven als EC-DIH.
In het begin van de tachtiger jaren veroorzaakte de Tweede Oliecrises een ernstige recessie in de landen waar TAE actief was, voornamelijk West-Duitsland, wat leidde tot en enorme daling van aantal passagiers en meer concurrentie tussen charterbedrijven. Tegelijk steeg de prijs van kerosine en daarmee de bedrijfskosten van het bedrijf. In september 1980 werd de DC-8-55 EC-DIH geretourneerd aan United Air Leasing, gevolgd door de teruggave van de Se-210 Caravelle EC-DFP in januari 1981 aan Sterling. Op 28 november 1981 stopte TAE om economische redenen de activiteiten. De geplande hervatting van de vluchten in voorjaar 1982 mislukte. Beide Se-210 Carvelles EC-CMS en EC-CUM keerden op 18 december 1981 terug naar Sterling. De DC-8'en EC-CCN en EC-CDC werden te koop aangeboden en uiteindelijk op Palma buiten gebruik gesteld.
TAE op Rotterdam
EC-BEN DC-7C TAE bij aankomst op Rotterdam (archief Wim Zwakhals, Rotterdam, 1968)
1968 was het eerste jaar dat de Spaanse chartermaatschappijen Rotterdam bezochten. Naast Spantax en Trans Europa was dat TAE. Het was het Rotterdamse reisbureau Bel-Air welke deze maatschappij inhuurde. Hierbij werd de Douglas DC-7C EC-BEN, in de 105 passagiers uitvoering, voor het eerst ingezet op zaterdagmiddag 18 mei met een aankomst om 15.25 uur vanuit Barcelona om om 17.05 uur weer naar deze plaats te vertrekken. Een week later, op 25 mei, werd deze vlucht met de EC-BEN herhaald.
De hele zomer door werd er wekelijks op zaterdag een vlucht met de DC-7C uitgevoerd op Gerona. Deze vluchten werden uitgevoerd door de DC-7's van zowel Spantax als TAE. Op zaterdag 27 juni werd de TAE DC-7C EC-BEO voor het eerst ingezet op deze vlucht met aankomst vanuit Palma en vertrek naar Gerona. De DC-7C EC-BEO was daarna nog enige malen te zien (3,17,24 en 31 augustus en 14 en 21 september), De DC-7C EC-BEN op 13,20 juli, 10 augustus en 28 september. De derde DC-7C van de maatschappij EC-BOZ kwam eenmaal langs en wel op zaterdag 7 september vanuit Gerona met bestemming Palma. Naast de zaterdag werd ook gevlogen op de zondag met een vlucht op Palma door zowel EC-BEN als EC-BEO. Totaal dat jaar EC-BEN 11x, EC-BEO 14x en EC-BOZ 1x.
De nieuwe BAC 1-11 EC-BQF werd voor het eerst naar Rotterdam ingezet op donderdag 15 mei, aankomst vanuit Palma, vertrek richting Gerona. Ook werd op zaterdag 31 mei gestart met een wekelijkse vlucht naar Gerona, de DC-7CF EC-BOZ was daarop op 7, 21 en 18 juni en 19 juli te zien. Op 14 juni werd de DC-7 EC-BEN ingezet. Door de uitval van de zevens EC-BEN en BEO in juni dat jaar werden de vluchten vanuit Rotterdam gestaakt en door andere maatschappijen vanaf Schiphol gevlogen. De BAC 1-11 EC-BQF werd vanaf 8 november ingezet op een winterprogramma van Bel-Air naar Malaga'. Op 5, 20 (2x) en 24 december en 3 en 4 januari 1970, waarbij het TAE bezoek aan Rotterdam werd afgesloten.
EC-BQF BAC 1-11 srs 402AP TAE (archief Frank de Koster, Rotterdam, 1969)
TAE vlootlijst
EC-CMS Se-210 Caravelle 10B TAE (archief Wim Zwakhals)
Bron: Airnieuws archieven, Propliner
Wim Zwakhals, november 2024